مترو

آیا مامورهای مترو می‌توانند از ورود شهروندان بخاطر عدم رعایت حجاب اجباری جلوگیری کنند؟

اگر چه نداشتن حجاب اجباری با استناد به تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) جرم محسوب می‌شود، اما تشخیص ارتکاب جرم و محکومیت به مجازات قانونی فقط در صلاحیت و اختیار مراجع قضایی و طی روند رسیدگی بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری امکان پذیر است.

محرومیت از حقوق اجتماعی و محدودیت در استفاده از اموال و خدمات عمومی مانند مترو و مشابه آن به سبب ارتکاب جرم نیز فقط به موجب حکم دادگاه و در مواردی که قانون تصریح کرده است امکان پذیر است.

مطابق اصل «قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها»، مجازات عدم رعایت حجاب اجباری از ۱۰ روز تا ۲ ماه حبس و یا از ۲۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان جزای نقدی است که در تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی بیان شده است، نه منع استفاده از اموال یا خدمات عمومی و یا محرومیت از سایر حقوق اجتماعی و شهروندی. بنابراین ماموران مترو نمی‌توانند مانع استفاده افراد از مترو به سبب نداشتن حجاب اجباری شوند.

در صورتی که با چنین مواردی مواجه شدید بهتر است با حفظ خونسردی و بدون درگیری یا توهین و اهانت به ماموران مترو، با تاکید به حقوق قانونی و بویژه نکاتی که در بالا اشاره شده است به تذکر ماموران اعتنا نکنید.

راه آهن

طبق دستور مدیر عامل راه آهن سوار کردن فردی که بلیت ندارد یا فردی که حجاب اجباری را رعایت نمی‌کند، برخلاف مقررات است. آیا می‌توان زنان بدون حجاب اجباری را از خدمات شهروندی محروم کرد؟

ممنوعیت از برخی حقوق اجتماعی فقط به موجب قانون و براساس حکم دادگاه در موارد تصریح شده امکان‌پذیر است. ارتکاب عملی بدون آنکه برای آن شخص مطابق قوانین جزائی، پرونده قضائی تشکیل و یا حکمی صادر شده باشد نمی‌تواند موجب سلب حقوق اجتماعی از شهروند گردد.

این اقدامات انجام گرفته بر اساس بخشنامه غیرقانونی و محرمانه وزیر کشور است. بخشنامه‌ مذکور خلاف قوانین اساسی و عادی بوده، وارد حوزه تقنینی شده و آثار ابلاغ قوانین و مقررات ایحاد کننده حق در خصوص آنها رعایت نشده است. در نتیجه نمی‌تواند واجد اثر حقوقی باشد.

ضابطین در جرایم مشهود برای حفظ آثار و دلایل جرم اقدام قانونی می‌کنند اما در جرایم غیر مشهود بدون دستور قضائی، حق هیچ اقدامی در مورد شخص را ندارند. اقدام و دستور مدیرعامل راه آهن در ممانعت از ورود زنان با حجاب اختیاری سوءاستفاده از موقعیت و مقام بوده و ممانعت از حق نیز محسوب می‌شود و نمی‌توان ممانعت از ورود افراد فاقد بلیت یا بلیت غیرهمنام را به دارندگان حجاب اختیاری تعمیم داد.

از این اقدام شخص ممانعت کننده می‌توان شکایت کیفری با عناوین ذکر شده مطرح نمود و علی الاصول در صورتیکه یک قاضی مستقل شکایت را رسیدگی کند موجب حکم محکومیت کیفری برای شخص ممانعت کننده خواهد داشت.

مراکز آموزشی

برای ثبت نام آموزش رانندگی رفتم آموزشگاه که از ثبت نام و حتی جواب دادن به سوالاتم خودداری کردن. آیا مراکز آموزشی می‌توانند از ارائه خدمات خودداری کنند؟

در ماده ۶۳۸ قانون تعزیرات، مجازات عدم رعایت حجاب اجباری مشخص شده است و مطابق اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها، هیچ کسی نمی‌تواند مجازات اضافه برای آن اعمال کند. از طرفی مجازات مذکور فقط از سوی دادگستری و با رعایت تشریفات دادرسی می‌تواند اعمال شود. بنابراین هیچ شخصی اعم از حقیقی و حقوقی نمی‌تواند راسا اشخاصی را از ارائه خدمات محروم کند. علاوه بر این دولت برابر قانون موظف به ارائه خدمات عمومی به مردم است و دولت نمی‌تواند به بهانه اینکه فردی مرتکب جرمی شده است او را از خدمات عمومی محروم کند مگر با حکم دادگاه و رعایت تشریفات دادرسی. تصور کنید که شخصی مرتکب سرقت شده و به مجازات جرم سرقت هم محکوم شده است اما اداره برق به سبب ارتکاب سرقت انشعاب برق منزل مسکونی او را قطع می‌کند که در این مثال واضح و مبرهن است که اقدام اداره برق توجیه حقوقی و قانونی ندارد.

در یک مرکز آموزشی ثبت نام کرده بودم اما بخاطر حجاب اجباری دیگه بهم خدمات نمی‌دن. اگر مرکز آموزشی‌ام بهم خدمات نداد، چیکار کنم؟

در ماده ۶۳۸ قانون تعزیرات، مجازات عدم رعایت حجاب اجباری مشخص شده است و مطابق اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها، هیچ کسی نمی‌تواند مجازات اضافه برای آن اعمال کند. در صورت بروز چنین اتفاقی، شخصی که ثبت نام کرده می‌تواند به مراجع اداری و انتظامی مربوط به مراکز آموزشی و یا اتحادیه صنف مربوطه شکایت کند. همچنین می‌تواند از طریق دادسرای عمومی هم اقدام به طرح شکایت کند. توجه داشته باشید در سیستم قضایی امنیتی و غیر مستقل ایران ممکن است شکایت شما رد شود اما می‌توان با طرح چنین شکایاتی حتی در صورت عدم اخذ نتیجه در راستای نافرمانی مدنی و مستند سازی نقض حقوق بشر بهره برد.

مراکز اقامتی

تو هتل به ما گفتن اگر کسی تو محوطه هتل بی‌حجاب باشه دستور دارن پذیرش نکنن و پولشون سوخت می‌شه یا اگر ساکن هستن، وظیفه دارن وسایل رو بریزن تو خیابون. آیا مراکز اقامتی غیردولتی و یا دولتی می‌توانند از ارائه خدمات خودداری کنند؟

در حالتی که شخصی حجاب اجباری را رعایت نکند و یک نهاد یا شخص دولتی یا غیردولتی از ارائه خدمات استنکاف کند، اقدام این شخص یا نهاد غیرقانونی است. اگر حجاب شخص مشمول عنوان مجرمانه باشد می‌بایست این امر در مرجع قضائی رسیدگی و حکم صادر شود. اشخاص بالراسه چنین حقی ندارند و شما می‌توانید با مستند کردن وضعیت با مراجعه به دادگاه از هتل یا شرکت هواپیمایی هم به صورت حقوقی مطالبه خسارت کنید و هم به صورت کیفری به دلیل ممانعت از حق طرح شکایت کنید.